Trang Chính
“Phong cách Hồ Chí Minh” rút trong bài “Phong Cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị” của Lê Anh Trà in trong cuốn sách “Hồ Chí Minh và văn hóa Việt Nam” - năm 1990.
Luận điểm thứ nhất mà người viết nêu lên là tầm sâu rộng vốn tri thức văn hoá của Hồ Chí Minh. Do đâu mà có vốn tri thức văn hoá ấy? Hồ Chí Minh có một cuộc sống phong phú, sôi nổi. Người ”đã tiếp xúc” với văn hoá nhiều nước ở phương Đông va phương Tây. Người ”đã ghé lại” với văn hoá nhiều nước ở nước châu Phi, châu Á, châu Mĩ. Người “’ đã sống dài ngày” ở Anh Pháp. Lúc làm bồi, lúc cuốc tuyết, lúc làm nghề rửa ảnh....Chế Lan Viên cũng đã có lần viết:
“Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể.
Người đi hỏi khắp bóng cờ châu Mĩ, châu Phi
Những đất tự do, những trời nô lệ
Những con đường cách mạng đang tìm đi”.
(“Người đi tìm hình của nước”)
Người “nói và viết thạo” nhiều ngoại ngữ như Pháp, Anh, Hao, Nga.....Cuộc đời Người “đầy truân chuyên”. Người “đã làm nhiều nghề”, và đặc biệt là “đến đâu Người cũng học hỏi, tìm hiểu văn hoá, nghệ thuật dến một mức khá uyên thâm”.Hồ Chí Minh ”đã tiếp thu” mọi cái hay cái đẹp của các nền văn hoá, và “đã nhào nặn” với cái gốc văn hoá dân tộc đã thấm sâu vào tâm hồn mình, máu thịt mình, nên đã trở thành” một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đạI”. Cách lập luận chặt chẽ, cách nêu luận cứ xác đáng, lốI diễn đạt tinh tế của Lê Anh Trà đã tạo nên sức thuyết phục cao.
Luận điểm thứ hai mà tác giả đưa ra là lốI sống rất bình di, rất phương Đông rất Việt Nam của Hồ Chí Minh. Lê Anh Trà dã sử dụng ba luận cứ(nơi ỏ, trang phục, cách ăn mặc) để giải thích và chứng minh cho luận điểm này. Cái “cung điện của vị Chủ tịch nước là một chiếc nhà sàn nhỏ bàng gỗ cạch chiếc ao. Chỉ vẻn vẹn có vài phòng để “tiếp khách, họp Bộ Chính trị, làm việc và ngủ”; đồ đạc “rất mộc mạc, đơn sơ”. Trang phục của Người “hết sức giản dị” với bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp “thô sơ như của các chiến sĩ Trưòng Sơn”. Cách ăn uống của Hồ Chí Minh “rất đạm bạc”: cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa...,đó là “những món ăn dân tộc không chút cầu kì”. Những luận cứ mà người nêu ra không có gì mới. Nhiều người đã nói, đã viết, nhiều hồi kí đã kể lại mà ta đã biết. Nhưng Lê Anh Trà đã viết một cách giản dị, thân mật, trân trọng vầ ngợi ca.
Phần còn lại, tác giả đã bình luận phong cách Hồ Chí Minh. So sánh với cuộc sống của một vị lãnh tụ, một vị tổng thống, một vị vua hiền...., rồi ông ngạc nhiên khẳng định Hồ Chí Minh đã “ sống đến mức giản dị và tiết chế như vậy”. Lê Anh Trà “ bất giác nghĩ đến”, liên tưỏng đến Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm, trích dẫn hai câu thơ của Trạng Bình: “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá- Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” để đi tới ca ngợi nếp sống giản dị và thanh đạm của Hồ Chí Minh của các vị danh nho không phải là “tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời”, mà là “lối sống thanh cao, một cách di dương tinh thần, một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại hạnh phúc, thanh cao cho tâm hồn vầ thể xác”.
Tóm lại Lê Anh Trà đã lập luận một cách chặt chẽ, nêu lên nhưng luận cứ xác thực, chọn lọc, trình bày khúc chiết với tất cả tấm lòng ngưỡng mộ, ngợi ca” Nhà văn hoá lớn, nhà đạo đức lớn, nhà cách mạng lớn, nhà chính trị lớn đã nguyện chặt với nhau trong con người Hồ Chí Minh, một con người rất giản dị, một con người Việt Nam gần gũi với mọi người”.
Đọc bài viết của Lê Anh Trà chúng ta học tập được biết bao điều tốt đẹp về phong cách Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
Nguyễn Hoàng Nhật
Luận điểm thứ nhất mà người viết nêu lên là tầm sâu rộng vốn tri thức văn hoá của Hồ Chí Minh. Do đâu mà có vốn tri thức văn hoá ấy? Hồ Chí Minh có một cuộc sống phong phú, sôi nổi. Người ”đã tiếp xúc” với văn hoá nhiều nước ở phương Đông va phương Tây. Người ”đã ghé lại” với văn hoá nhiều nước ở nước châu Phi, châu Á, châu Mĩ. Người “’ đã sống dài ngày” ở Anh Pháp. Lúc làm bồi, lúc cuốc tuyết, lúc làm nghề rửa ảnh....Chế Lan Viên cũng đã có lần viết:
“Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể.
Người đi hỏi khắp bóng cờ châu Mĩ, châu Phi
Những đất tự do, những trời nô lệ
Những con đường cách mạng đang tìm đi”.
(“Người đi tìm hình của nước”)
Người “nói và viết thạo” nhiều ngoại ngữ như Pháp, Anh, Hao, Nga.....Cuộc đời Người “đầy truân chuyên”. Người “đã làm nhiều nghề”, và đặc biệt là “đến đâu Người cũng học hỏi, tìm hiểu văn hoá, nghệ thuật dến một mức khá uyên thâm”.Hồ Chí Minh ”đã tiếp thu” mọi cái hay cái đẹp của các nền văn hoá, và “đã nhào nặn” với cái gốc văn hoá dân tộc đã thấm sâu vào tâm hồn mình, máu thịt mình, nên đã trở thành” một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đạI”. Cách lập luận chặt chẽ, cách nêu luận cứ xác đáng, lốI diễn đạt tinh tế của Lê Anh Trà đã tạo nên sức thuyết phục cao.
Luận điểm thứ hai mà tác giả đưa ra là lốI sống rất bình di, rất phương Đông rất Việt Nam của Hồ Chí Minh. Lê Anh Trà dã sử dụng ba luận cứ(nơi ỏ, trang phục, cách ăn mặc) để giải thích và chứng minh cho luận điểm này. Cái “cung điện của vị Chủ tịch nước là một chiếc nhà sàn nhỏ bàng gỗ cạch chiếc ao. Chỉ vẻn vẹn có vài phòng để “tiếp khách, họp Bộ Chính trị, làm việc và ngủ”; đồ đạc “rất mộc mạc, đơn sơ”. Trang phục của Người “hết sức giản dị” với bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp “thô sơ như của các chiến sĩ Trưòng Sơn”. Cách ăn uống của Hồ Chí Minh “rất đạm bạc”: cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa...,đó là “những món ăn dân tộc không chút cầu kì”. Những luận cứ mà người nêu ra không có gì mới. Nhiều người đã nói, đã viết, nhiều hồi kí đã kể lại mà ta đã biết. Nhưng Lê Anh Trà đã viết một cách giản dị, thân mật, trân trọng vầ ngợi ca.
Phần còn lại, tác giả đã bình luận phong cách Hồ Chí Minh. So sánh với cuộc sống của một vị lãnh tụ, một vị tổng thống, một vị vua hiền...., rồi ông ngạc nhiên khẳng định Hồ Chí Minh đã “ sống đến mức giản dị và tiết chế như vậy”. Lê Anh Trà “ bất giác nghĩ đến”, liên tưỏng đến Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm, trích dẫn hai câu thơ của Trạng Bình: “Thu ăn măng trúc, đông ăn giá- Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” để đi tới ca ngợi nếp sống giản dị và thanh đạm của Hồ Chí Minh của các vị danh nho không phải là “tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời”, mà là “lối sống thanh cao, một cách di dương tinh thần, một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại hạnh phúc, thanh cao cho tâm hồn vầ thể xác”.
Tóm lại Lê Anh Trà đã lập luận một cách chặt chẽ, nêu lên nhưng luận cứ xác thực, chọn lọc, trình bày khúc chiết với tất cả tấm lòng ngưỡng mộ, ngợi ca” Nhà văn hoá lớn, nhà đạo đức lớn, nhà cách mạng lớn, nhà chính trị lớn đã nguyện chặt với nhau trong con người Hồ Chí Minh, một con người rất giản dị, một con người Việt Nam gần gũi với mọi người”.
Đọc bài viết của Lê Anh Trà chúng ta học tập được biết bao điều tốt đẹp về phong cách Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
Nguyễn Hoàng Nhật
